علل مخالفت با وحى و نبوت، از منظر قرآن كريم

دلايل عمده مخالفت مخالفان پيامبران عبارت است از:

* طغيان

قرآن به مخالفت اين گروه چنين اشاره مى كند: «وَ ما أَرْسَلْنا في‏ قَرْيَةٍ مِنْ نَذيرٍ إِلاَّ قالَ مُتْرَفُوها إِنَّا بِما أُرْسِلْتُمْ بِهِ كافِرُون»‏؛ [1] براى هيچ آبادى، پيامبر بيم دهنده اى نفرستاديم، مگر اين كه افراد ثروتمند و خوش گذران به آنها گفتند: ما به رسالت شما كافريم.

* استكبار

قرآن كريم درباره مخالفت اين گروه مى فرمايد: «قالَ الْمَلَأُ الَّذينَ اسْتَكْبَرُوا مِنْ قَوْمِهِ لِلَّذينَ اسْتُضْعِفُوا لِمَنْ آمَنَ مِنْهُمْ أَ تَعْلَمُونَ أَنَّ صالِحاً مُرْسَلٌ مِنْ رَبِّهِ قالُوا إِنَّا بِما أُرْسِلَ بِهِ مُؤْمِنُون‏ * قالَ الَّذينَ اسْتَكْبَرُوا إِنَّا بِالَّذي آمَنْتُمْ بِهِ كافِرُون»‏؛ [2] اشراف مستكبر از قوم صالح به مستضعفان مؤمن به وى گفتند: واقعاً مى دانيد كه صالح از جانب پروردگارش آمده است؟ گفتند: بى ترديد ما به آن چه وى بدان رسالت يافته است مؤمنيم. كسانى كه استكبار مى ورزيدند گفتند: ما به آن چه شما بدان ايمان آورده ايد، كافريم.

* گناه و آلودگى

گناه باعث مى شود كه روح ايمان از بين برود و تداوم و پافشارى در گناه به تكذيب آيات الهى مى انجامد و از آن هم فراتر مى رود و او را به استهزاى پيامبران و آيات الهى وا مى دارد: «ثُمَّ كانَ عاقِبَةَ الَّذينَ أَساؤُا السُّواى‏ أَنْ كَذَّبُوا بِآياتِ اللَّهِ وَ كانُوا بِها يَسْتَهْزِؤُن»؛‏ [3] سپس سرانجام كسانى كه اعمال بد مرتكب شدند به جايى رسيد كه آيات خدا را تكذيب كردند و آن را به سخريه گرفتند.

* تعصب بر روش نياكان

افرادى كه نه ثروتى داشتند و نه مقامى، گويى علاقه به نژاد و خاندان، سبب مى شد كه همه حقايق را زير پاگذارند. قرآن كريم درباره مخالفت اين گروه مى فرمايد: «أَ تَنْهانا أَنْ نَعْبُدَ ما يَعْبُدُ آباؤُنا وَ إِنَّنا لَفي‏ شَكٍّ مِمَّا تَدْعُونا إِلَيْهِ مُريب‏»؛ [4]... آيا ما را از آن چه پدران ما پرستش مى كردند باز مى دارى؟ و ما در صحت دعوت تو در شك و ترديد هستيم.

* غرور علمى

شگفت اين كه در آن روزگاران، گروهى به علم ناچيز خود تكيه كرده، به مخالفت با پيامبران برخاستند، قرآن كريم درباره اين گروه مى فرمايد: «فَلَمَّا جاءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّناتِ فَرِحُوا بِما عِنْدَهُمْ مِنَ الْعِلْمِ وَ حاقَ بِهِمْ ما كانُوا بِهِ يَسْتَهْزِؤُن»؛‏ [5] آن گاه كه پيامبران آنان با دلايل به سوى آنها مى آمدند به علم و دانشى كه داشتند دل خوش كردند، ولى كيفر استهزاى آنان نسبت به پيامبران آنان را فرا گرفت.[6]